Radiowe Centrum Nadawcze

RCN Wola Rasztowska

Radiowe Centrum Nadawcze (znane także jako Warszawa III) znajdujące się w Woli Rasztowskiej zostalo oddane do użytku 22 lipca 1953 z okazji Narodowego Święta Odrodzenia Polski. System antenowy składał się z 4 masztów (2 po 150 m oraz 2 po 200 m) oraz 2 nadajników radiowych, z których jeden został przeznaczony do częstotliwości 819 kHz (Polskie Radio) a drugi 720 kHz do emisji programu zagranicznego jako zagłuszarka Wolnej Europy. Całe nadajniki wraz z elemenatami pomocniczymi były produkcji radzieckiej.

Waro dodac że to właśnie budowa radiostacji miała wielki wpływ na dynamiczny rozwój Woli Rasztowskiej po 1953 roku. Wraz z radiostacją wybudowano całą dodatkową infrastrukturę, m.in. oświetlenie, osiedle mieszkaniowe dla pracowników z wodociągiem i kanalizacją. Szkołę podstawową przeniesiono do odbudowanego pałacu i dodatkowo utworzono w nim przedszkole. W starym budynku szkoły zorganizowano klubokawiarnię i stacjonarne kino. Wówczas powstała także poczta, ośrodek zdrowia, kiosk ruchu oraz linia autobusowa łącząca tę miejscowość z Warszawą.

Zestawienie nadawanych programów:

1953 1.07.1983 nadajnik Programu 2 Polskiego Radia

1.07.1983-5.09.1983 nadajnik Programu 2 i Programu 3 Polskiego Radia

5.09.1983-1.01.1984 nadajnik Programu 1 i Programu 4 Polskiego Radia,

1.01.1984-1.06.1991 nadajnik Programu 4 Polskiego Radia.

1.06.1991-8.10.1994 nadajnik Programu 4 Polskiego Radia i Radia Wolna Europa,

8.10.1994-24.09.1997 nadajnik Polskiego Radia Bis i Radia Parlament,

24.09.1997-1.02.1998 nadajnik Programu 1 Polskiego Radia

W latach 90. ubiegłego stulecia dokonano modernizacji lin odciągowych jak i konserwacji samego masztu. Linia fiderowa nie wymagała podobnych zabiegów gdyż od nowości była w doskonałym stanie. Po zaprzestaniu przez Polskie Radio nadawania na falach średnich co miało miejsce 1 lutego 1998, nadajnik został zdemontowany wraz z masztami i podzielił los innych radiostacji w kraju. Unikalne zdjęcia pokazują jeszcze pracujące tam urządzenia.

Cztery maszty pierwotnie mogły pracować wg kilku kombinacji.

praca niezależna czyli każdy osobno
praca kierunkowa z dwóch masztów
praca w układzie kierunkowym ze wszystkich masztów

O ile dwie niezależne częstotliwosci pracy przełączane były w budynku radiostacji, tak samo praca równoległa 300kW z dwóch nadajników oraz wyjście na dwa fidery to zmiana trybu pracy masztów odbywała się na polu masztowym. Zachodziła wtedy konieczność ręcznego przestawienia łącznika na jednym, odgałęznym słupie linii fiderowej oraz w domkach antenowych. Dojście do tych miejsc odbywało się traktem komunikacyjnym w lesie który był dobrze oświetlony latarniami parkowymi.

Dodatkowo w odległości kilkudziesięciu metrów od masztu, stoi reflektor zamocowany na słupie, z ruchomą głowicą sterowaną ręcznie. Umożliwiał punktowe oświetlenie terenu, całego masztu i jego wizualna kontrola w ciemości. Na wielu obiektach strażnik posiadał obowiązek dwukrotnego zapalania każdego reflektora w czasie swojego dyżuru.

Dodatkowe wyposażenie domku antenowego M4 umożliwiało przestrojenie masztu w całym zakresie średniofalowym. Służyły do tego celu ręczne zespoły łączników które wraz z baterią kondensatorów 6 sztuk w dwóch rzędach, dokonywały dopasowania dużej cewy dostrojczej - wariometru do masztu półfalowego. Kombinacje połączeń z numerami kondensatorów i zacisków cewy pokazywała "tabela strojeń" wisząca na czołowym miejscu. Z racji pracy pod dużymi napięciami, elementy nagrzewały się do kilkudziesięciu stopni dzięki czemu wewnątrz panowała zwiększona temperatura. Podczas zimy w okresie stanu wojennego domek był kuszącym, alternatywnym miejscem do pełnienia nocnej warty.

Po katastrofie w postaci upadku pierwszego masztu, zaczęto zwracać większą uwagę na stan techniczny masztów a szczególnie jego odciągów. Jednak kiedy z biegiem lat używano emisji dookólnej z jednego masztu a także pracę z jedną częstotliwością, podejmowano stopniowo decyzje o rezygnacji z bieżącego utrzymania masztów. I tak sukcesywnie w okresie dziesięcioleci rozebrano maszty M2, M3.